Con lơn ống tiền

Tác giả H. C. Andersen

Căn phòng của trẻ con đầy những đồ chơi là đồ chơi.
Trên
mặt cái tủ nhiều ngăn kéo có một cái ống tiền bằng sành, hình con lợn.
Dĩ nhiên là lợn ta có một cái khe sau lưng, và người ta đã lấy dao rạch
rộng ra để có thể bỏ lọt cả đồng bạc vào được. Trong ống có hai đồng
bạc, chưa kể đến vô khối tiền siling. Lợn ta chật ních những tiền đến
nỗi lắc không kêu. Không thể nào bắt nó chứa thêm được nữa.
Bây
giờ lợn ta được đặt trên nóc tủ. Nó đưa mắt nhìn khắp phòng để tỏ ra
rằng với số tiền chứa trong bụng mình, nó có thể mua được tất cả các
thứ đồ chơi trong buồng. Giàu đến như thế, làm gì chẳng kiêu ? Đây cũng
đúng là dư luận của cả buồng, tuy rằng chẳng có ai nói ra, vì còn đang
mải nói nhiều chuyện khác. Các ngăn kéo tủ để ngỏ. Trong đó có một con
búp bê lớn hơi cũ, có một cái móc sắt sau gáy. Cô nàng nhìn quanh rồi
lên tiếng : “Chúng ta chơi trò chơi người lớn nào ! Vui đáo để !”
Thế
là ầm ĩ cả lên. Ngay cả các bức chân dung cũng quay mặt vào tường để tỏ
ra mình cũng có hai mặt, nhưng không có ý phản đối đề nghị của búp bê.

Nửa
đêm. Chị Hằng lấp lánh qua cửa kính và chiếu sáng không lấy tiền. Đã
đến giờ khai mạc, tất cả đều được mời đến, kể cả chiếc xe nôi, tuy rằng
nó thuộc loại đồ chơi hơi thô.

Xe nôi trần tình : “Người nào
có cái hay của người ấy chứ! Có phải tất cả thiên hạ đều là con nhà quý
phái cả đâu. Người ta chả thường nói người nào phận nấy, là gì?”

Chỉ
có mỗi lợn ta nhận được một thiệp mời, vì người ta cho rằng nó vắt vẻo
trên cao thế thì dù có kêu to lên mà mời nó cũng chẳng nghe thấy nào.
Mặc dù thế, lợn cũng không trả lời có đến hay không, và, quả nhiên nó
không đến. Nếu nó muốn, nó sẽ dự cuộc vui tại chỗ; thu xếp thế nào thì
thu xếp ! Và mọi người đành phải chiều nó !

lập tức người ta
sửa soạn một cái sân khấu múa rối nhỏ vừa tầm để lợn có thể xem được.
Đầu tiên là diễn kịch, sau đó là tiệc trà, rồi đến mấy trò chơi trong
nhà. Cuộc vui bắt đầu.

Ngựa gỗ đọc một bài diễn thuyết ngắn về
những vật bằng gỗ và tính chất quý phái của con nhà dòng dõi. Xê nôi
nói về đường sắt và sức mạnh của hơi nước. Đấy là những vấn đề “tủ” của
chúng nên chúng nói rất thạo. Đồng hồ quả lắc thuyết trình một vấn đề
chính trị và lớn tiếng kết luận :

- Tích tắc ! Thời cơ đã đến !
Công chúng xì xào :
- Có lẽ chị ta không được khỏe lắm thì phải !
Một
chiếc gậy bằng song Tây Ban Nha khoe khoang một cách kiêu hãnh cái đầu
bịt sắt và cái tay cầm bằng bạc của nó. Hai chiếc đệm thêu đặt trên ghế
trường kỷ chẳng nói gì, chúng có vẻ dễ thương nhưng đần độn.

Đến mục hài kịch.
Mọi người ngồi xuống xem. Có ý kiến phát biểu là nên vỗ tay và dậm chân để tán thưởng.
Cái roi da lên tiếng :
- Tôi thì chẳng bao giờ vỗ tay hoan nghênh những người già mà chỉ hoan nghênh những người chưa “hứa hôn”.

Một tay hay đùa nói :
- Tôi thì cứ vỗ tay tuốt tuột.
Ống nhổ chen vào :
- Thôi, giờ nào việc nấy !
Mọi
người đều tán thành; ai cũng muốn xem hài kịch. Kịch bản không hay lắm,
nhưng diễn xuất khá. Diễn viên nào cũng cố ý phô phía nào có nước sơn
đẹp nhất ra, ai cũng diễn tài cả. Những dây buộc quanh con rối hơi thô
một tí, nhưng như thế người ta càng thấy rõ hơn. Con búp bê cảm động
đến nỗi rơi béng cả cái móc sắt cắm sau đầu, còn lợn ta thì cũng hài
lòng đến nỗi định tặng cho diễn viên một cái gì đấy. Theo thói quen của
nó, “nó sẽ ghi tên diễn viên ấy trên tờ di chúc và người ấy sẽ nằm
trong mồ với nó lúc nó chết”.

Thật gần như không thể nào hiểu nổi. Thoạt đầu chẳng ai suy nghĩ để hiểu thấu cả.
Tiệc
trà xong, chuyển sang các trò chơi có vẻ trí thức, tức là chơi trò chơi
giả làm người. Chỉ là trò chơi mà thôi, không có ác ý gì cả.
Sau
đó, mỗi người lặng yên suy nghĩ một mình về những câu hỏi của lợn, suy
nghĩ một cách nặng nhọc, vì có liên quan đến một tờ di chúc và một đám
tang.
Bao giờ thì chuyện ấy sẽ xảy ra ?
Nó xảy ra sớm hơn chúng ta tưởng.
Cạnh
! Con lợn rơi từ trên mặt tủ xuống, vỡ tan từng mảnh trên sàn và các
đồng siling nhảy múa vung lên: đồng bé quay, đồng lớn lăn, nhất là đồng
bạc trước nay vẫn muốn thoát khỏi nơi giam hãm. Lợn chết, cả tiền lẫn
bạc đều được giải phóng. Nhưng lại có một con lợn khác thay thế ngay
trên mặt tủ, con này cũng bằng sành, lúc này đây chưa có một siling
trong bụng và người ta không cần phải lắc nó làm gì.
Tất nhiên là ban đầu đối với lợn ống tiền bao giờ cũng thế. Với chúng ta, thế là hết chuyện.